μαρκιανός

I

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Επίσκοπος Συρακουσών. Καταγόταν από την Ανατολή και ήταν μαθητής του Απόστολου Πέτρου. Δολοφονήθηκε από Ιουδαίους των Συρακουσών. Η μνήμη του τιμάται στις 30 Οκτωβρίου.

2. Μ. και Μαρτύριος οι νοτάριοι. Ήταν γραμματείς του πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, επί Κωνσταντίνου Β’ (337-361), Παύλου του Ομολογητή. Θανατώθηκαν από Αρειανούς της Κωνσταντινούπολης. Η μνήμη τους τιμάται στις 25 Οκτωβρίου.

3. Μαρτύρησε στην Αίγυπτο μαζί με τους Απόλλωνα Άρειο, Γοργία, Ειρήνη, Λεωνίδη, Νίκανδρο, κ.ά. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Ιουνίου.

4. Μ. ο μάρτυς. Η μνήμη του τιμάται στις 11 Ιουλίου.

5. Μ. ο μάρτυς. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Μαρτίου.

6. Μαρτύρησε την περίοδο της Εικονομαχίας, επί Λέοντος Γ’ Ισαύρου (717-741). Αποκεφαλίστηκε μαζί με τους Δημήτριο, Ιάκωβο, Αλέξιο, Ιωάννη, Λεόντιο, Ιουλιανό κ.ά., επειδή έριξαν από τη σκάλα τον σωματοφύλακα του αυτοκράτορα καθώς προσπαθούσε να κατεβάσει την εικόνα του Ιησού από τη Χαλκή πύλη στην Κωνσταντινούπολη. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Αυγούστου.

7. Μ. και Νίκανδρος. Στρατιώτες. Μαρτύρησαν επί Μαξιμιανού με αποκεφαλισμό. Η μνήμη τους τιμάται στις 8 Ιουνίου.

8. Ευπατρίδης από την Κύρο. Ασκήτεψε στην έρημο, μέσα σε ένα περιορισμένο κελί. Η μνήμη του τιμάται στις 2 Φεβρουαρίου.

9. Ο όσιος. Πρεσβύτερος, οικονόμος της μεγάλης του Ιησού Εκκλησίας (Αγίας Σοφίας). Έζησε την εποχή του Μαρκιανού και ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την οικοδόμηση ναών. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Ιανουαρίου.

II

(Θράκη 396 – 457). Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (450-457). Έμπειρος στρατιωτικός, παντρεύτηκε την Πουλχερία, αδελφή του Θεοδοσίου Β’, και στέφθηκε αυτοκράτορας μετά τον θάνατο του τελευταίου, ύστερα από συνεννόηση και με την υποστήριξη του ισχυρού Αλανού φίλου του, πατρικίου Άσπαρ. Η βασιλεία του δεν ταράχτηκε από πολεμικά γεγονότα καθώς οι μεγάλες επιδρομές των βαρβάρων (Ούννων, Βανδάλων) στρέφονταν εκείνη την εποχή προς τη Δύση. Έτσι, η ειρηνική περίοδος της βασιλείας του, σε συνδυασμό με τη συνετή οικονομική πολιτική του, έδωσαν τη δυνατότητα στον Μ. να αφήσει στον διάδοχό του, Λέοντα Α’, ακμαίο το δημόσιο ταμείο. Βαθύτατα ορθόδοξος, όπως άλλωστε και η σύζυγός του Πουλχερία, ακολούθησε αδιάλλακτη θρησκευτική πολιτική εναντίον των μονοφυσιτών. Το 451 συγκάλεσε την 4η Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα, η οποία καταδίκασε τον μονοφυσιτισμό. Με διάταγμα απέκλεισε από τις δημόσιες θέσεις τους μονοφυσίτες και απαγόρευσε την κυκλοφορία των βιβλίων τους καθώς και εκείνων των νεστοριανών. Όμως αυτά τα μέτρα του Μ. είχαν βαρύτατες πολιτικές συνέπειες, γιατί αποξένωσαν από την αυτοκρατορία τους μονοφυσιτικούς πληθυσμούς των ανατολικών επαρχιών· είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Εκκλησία της Αιγύπτου κατήργησε τότε τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στη λειτουργία και εισήγαγε την κοπτική. Επηρεασμένος από την Πουλχερία, άσκησε έντονη φιλανθρωπική δράση και μετά τον θάνατο της συζύγου του. Ανακηρύχθηκε άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Φεβρουαρίου.

Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μαρκιανός, σε νόμισμα της εποχής.

* * *

-ή, -ό [Μάρκος]

αυτός που αναφέρεται στον 'Αγιο Μάρκο («Μαρκιανή Εθνική Βιβλιοθήκη τής Βενετίας»).